Oproep aan het beleid: Bouw gespecialiseerde hulp uit voor ouderen met een psychiatrische aandoening

In een reeks van 5 blogartikels laten we je kennismaken met de 22 aanbevelingen die tot stand kwamen na onnoemelijk veel gesprekken die de Vlaamse Ouderenraad had met ouderen, praktijkmedewerkers en deskundigen.

Met die aanbevelingen zetten we de uitdagingen rond het psychisch welzijn van ouderen op de kaart. We maken ze over aan onze beleidsmakers en roepen hen op tot actie, want samen vormen de 22 voorstellen de toekomst van de geestelijke gezondheidszorg voor ouderen.

Op maat van ouderen

Niet alleen worden mensen die worstelen met een psychiatrische aandoening ouder, ook op latere leeftijd kunnen zich nog complexe psychiatrische problemen voordoen. Het gespecialiseerde aanbod voor ouderen met psychiatrische problemen is echter beperkt en heel wat vormen van langdurige en intensieve psychiatrische zorg en ondersteuning zijn niet afgestemd op de noden van ouderen.

Drie van onze beleidsvoorstellen focussen op de nood aan gespecialiseerde psychologische hulp op maat van ouderen met een psychiatrische aandoening, zodat zij niet tussen de mazen van het net vallen.

Mobiele teams, ook voor ouderen!

Mobiele teams kunnen mensen ondersteunen in hun thuissituatie en zo proberen een opname in een psychiatrisch ziekenhuis te vermijden. Het gaat om acute en chronische psychologische hulpverlening door een multidisciplinair team.

Hoewel de kaart getrokken wordt van vermaatschappelijking van de zorg, en dus het langer thuis wonen, moesten 65-plussers het lange tijd stellen zonder die mobiele teams. Recent werd dat wel rechtgezet door extra financiering toe te kennen aan de mobiele teams.

De Vlaamse Ouderenraad wijst op de nood aan specifieke expertise rond ouderen binnen die teams. Pas zo kan deskundige hulpverlening ten aanzien van ouderen gegarandeerd worden.

>> Beleidsvoorstel 18: Trek specifieke expertise rond ouderen binnen in de mobiele 2a en 2b teams.

Geïntegreerde opvolging in ziekenhuizen!

Het is niet ongewoon dat er naast de psychiatrische zorgen bij ouderen ook sprake is van lichamelijke gezondheidsproblemen. Daardoor verhuizen oudere patiënten vaak van ziekenhuisafdeling. De psychiatrische begeleiding wordt zo voortdurend onderbroken.

De Vlaamse Ouderenraad pleit voor een geïntegreerde opvolging van oudere patiënten met psychiatrische problemen: betrokken geriaters, psychiaters en het ruimere netwerk van de patiënt, moeten continu afstemmen over de behandeling en het medicatiegebruik van die patiënten.

>> Beleidsvoorstel 19: Voorzie voldoende ziekenhuiscapaciteit en een geïntegreerde opvolging van ouderen met een psychiatrische aandoening.

Heb aandacht voor de combinatie van fysieke én psychiatrische zorgnoden!

Ouderen met een psychiatrische aandoening én ernstige fysieke zorgnoden of dementie kunnen voor gepaste zorg vaak niet terecht in de residentiële ouderenzorg, zoals een woonzorgcentrum. Soms worden ouderen met psychiatrische noden gewoonweg geweigerd. En als ze toch terecht kunnen in het woonzorgcentrum, botsen ze op problemen. Niet alleen is er onvoldoende gespecialiseerd personeel of expertise onder de medewerkers om op een gepaste manier met hen om te gaan, ook het levensritme en de omgang met bewoners is niet aangepast aan de noden van die ouderen. Dat leidt tot gedrag dat als storend wordt ervaren, maar waar men niet mee om kan. Zware medicatie en fixatie zijn dan vaak oplossingen waar men naar teruggrijpt.

Ook in een psychiatrisch verzorgingstehuis (PVT) voor mensen waarvan de psychische toestand stabiel is, kunnen ouderen met psychische én fysieke noden niet terecht. Zo’n PVT heeft dan wel heel wat kennis over psychische problematieken, over fysieke zorgnoden van ouderen is hun expertise te beperkt.

Die groep heeft het bijgevolg bijzonder moeilijk om zorg en ondersteuning te vinden die aangepast is aan specifieke noden. Steeds meer ouderen dreigen zo door de mazen van het net te vallen. Zorginitiatieven voor ouderen met een psychiatrische aandoening én fysieke zorgnoden moeten daarom sterker aangemoedigd en ondersteund worden.

>> Beleidsvoorstel 20: Ontwikkel een goed gespreid zorgaanbod voor ouderen met een psychiatrische aandoening.