Onderzoek maakt duidelijk dat de noden en uitdagingen op psychisch vlak bij ouderen hoog zijn. Ze nemen zelfs toe naarmate mensen ouder worden.

  • Bijna 4 op 10 50-plussers (39,3%) geeft aan droevige of depressieve gevoelens te ervaren
    (SHARE, 2019).
  • Bij 7,2% van de 65- tot 74-jarigen is er sprake van een verminderde levenstevredenheid. Bij de 75-plussers verdubbelt dit naar 14,2% (Gezondheidsenquête, 2018).
  • 1 op 5 van de 65- tot 74-jarigen (21,4%) ervaart psychische problemen. Bij de 75-plussers stijgt dit naar 29,4%. Het gaat hierbij om personen die minstens 2 symptomen van psychisch onwelbevinden rapporteerden, zoals concentratieverlies, slaaptekort en een neerslachtig gevoel (Gezondheidsenquête, 2018).
  • 1 op 10 van de 65- tot 74-jarigen (11,2% ) heeft een reële kans op een psychische aandoening. Bij de 75-plussers stijgt dit naar 1 op 6 (16,5%). Het gaat hierbij om personen die minstens 4 symptomen van psychisch onwelbevinden rapporteerden. Mensen met deze score zouden in feite professionele begeleiding moeten krijgen (Gezondheidsenquête, 2018).
  • 1 op 20 van de 65- tot 74-jarigen (5,2%) rapporteert in het laatste jaar een depressie
    doorgemaakt te hebben. Bij de 75-plussers stijgt dit naar 1 op 10 (9,5%). In hetzelfde onderzoek werd gepeild naar ernstige depressieve stoornissen. 1,4% van de 65- tot 74-jarigen heeft een ernstige depressieve stoornis. Bij de 75-plussers verdubbelt dit naar 3,1% (Gezondheidsenquête, 2018).
  • 9,1% van de 50-plussers geeft aan zelfmoordgedachten of een doodswens te hebben (SHARE, 2019). Hoewel het aantal zelfmoordpogingen afneemt met het ouder worden, neemt het risico van overlijden door zelfmoord toe. Bij ouderen kennen zelfmoordpogingen dus vaker een fatale afloop (Gezondheidsenquête, 2018).

De cijfers over psychische problemen bij ouderen zijn ontluisterend. Zeker als je in rekening brengt dat 1 op 5 Vlamingen 65-plus is. De absolute aantallen zijn dus immens. Achter elk percentage schuilen situaties van onwelzijn.

Om tegemoet te komen aan dat onwelzijn, schrijven nog steeds te veel artsen voornamelijk medicatie voor. Met het ouder worden gaat dat medicatiegebruik opvallend minder gepaard met psychotherapie. Ook als er sprake is van psychische problemen, zoals depressie, blijft medicatie de standaard behandelmethode.

  • 8 op 10 bewoners in woonzorgcentra nemen antidepressiva, psychofarmaca of slaap- en kalmeermiddelen (Agentschap Zorg & Gezondheid, 2018).
  • 22,8% van de 65- tot 74-jarigen neemt psychotrope geneesmiddelen in. Bij de 75-plussers gaat het om 33%. Wat slaap- en kalmeringsmiddelen betreft, gaat het om een stijging van 19,8% naar 30,5%. Wat antidepressiva betreft, gaat het respectievelijk om 10% en 8,2% (Gezondheidsenquête, 2018).
  • 22,2% van de 65- tot 74-jarigen die een depressie doormaakten, gingen hiervoor in behandeling bij een psychotherapeut. Bij de 75-plussers zakt dit naar 5,3% (Gezondheidsenquête, 2018).
  • 66,5% van de 65- tot 74-jarigen die een depressie doormaakten, namen hiervoor medicatie. Bij de 75-plussers gaat het om 72% (Gezondheidsenquête, 2018).
  • Tijdens de coronacrisis nam het gebruik van slaap- en kalmeringsmiddelen onder 65-plussers bovendien toe. In de eerste golf gaf 18,9% van de 65-plussers aan meer van deze middelen te gebruiken. In de tweede golf groeide deze groep verder tot 22,6% (COVID-19 gezondheidsenquête, 2020).

De cijfers over psychische problemen bij ouderen maken het pijnlijk duidelijk. Zeker bij de oudste groep ouderen stapelt de impact van verlieservaringen zich op, en piekt het aandeel mensen dat het psychisch moeilijk heeft. Toch vinden zij amper de weg naar goede zorg en ondersteuning. Tegelijk wordt er massaal naar medicatie gegrepen om symptomen tegen te gaan.

Kopzorgen Verdienen Zorg, dat mag wel duidelijk zijn.